YILDIZLARARASI (INTERSTELLAR) FİLM KRİTİĞİ

2014 sonbaharında vizyona giren Yıldızlararası, bir macera ve bilimkurgu filmi.

Çok yeni olduğu için henüz yorumcular üzerinde konuşmaya bile başlamamış ama bu film gelecekte aynı Stanley Kubrick'in destansı 2001 Space Oddysey filmi gibi kült film olacak.

O filmdeki felsefi derinliklerin yerini, Yıldızlararası filminde Kuantum fiziğinin (atomaltı parçacık fiziği) uzay fiziği ile harmanlanmasının harika evreni almış. Yakın dönemde bilimadamlarının üzerinde çalıştığı bütün uzay, zaman, boyut üzerine kuramların özeti, aksiyonla harmanlanmış bir belgesel gibi aktarılmış.

Einstein'ın zamanın hızla bağlantılı olarak uzaması üzerine izafiyet (relativite) kuramından başlayıp, galaksiler arası seyahati mümkün kılacak solucan delikleri kuramına ve karadeliklere kadar bir sürü çağdaş uzay-parçacık bilimi konusunu bir belgesel dozunda anlatmak yerine; yapımcılar konuyu kurgunun aksiyonu içinde izleyiciye anlatılabilecek en basit şekilde anlatıp, film olarak inandırıcılığını onun üzerine inşa etmişler.

Örneğin uzak uzay yolculuğunda yüksek hız ile seyahat eden uzay gezgininin zamanının dünyada kalanlardan daha yavaş ilerleyeceğini artık çoğumuz biliyoruz, çünkü uzaydan dönen astronotların saatlerinin saniye farkı ile de olsa geri kaldığını öğrendik.

O imkansız görünen ışık yılı uzaklıklara yapılacak seyahatlerin ise, solucan delikleri vasıtasıyla kestirmeden yapılabileceğinin açıklamasını ise öykünün içinde bir bilim adamı karşısındaki uzay yolcusuna anlatırken, ikiye katladığı bir kağıdın birbirine temas eden yüzeyine kaleminin ucuyla bir delik delerek 'işte solucan deliği böyle bir şey!' diye gösteriyordu. (Gerçekten de bilim adamları bükülgen uzayı tarif ederken bu iki boyutlu örneği kullanıyorlar!)

Yine önceki bilimkurgu filmlerinde iki boyutlu dairesel bir zar gibi canlandırılan solucan deliği giriş noktalarının bilim adamlarının son senelerde düşündüğü gibi küresel bir şekilde olmaları gerektiği bile filmde yansıtılmış. Yine uzaydaki karadeliklerinin nitelikleri ve karadeliklerin ötesinde bizim algılarımızın ötesindeki çok boyutlulukta, tekillik durumu denen ve yaratılışın, varoluşun farklı durumları ile ilgili felsefi boyutlar üzerinde kurgulama yapılmış.

Bu fizik konularını çok daha uzatmak mümkün ama bu yazı bir film eleştirisi sonuçta, daha fazla uzatmayalım. Ama öykünün içindeki bu türden ileri uzay-kuantum fiziği konuları meraklısı için, gelecekte uzay biliminin nasıl olacağını merak eden zihinler için güvenilir bir başyapıt. Geçmişteki Uzay Yolu, Yıldız Savaşları gibi filmlerden ayrı olarak anlaşılması zor olan bilimsel bir kulvarda kalan bir yapıt.

Hem basit hem karmaşık! Hem bilimin kendisi gibi duygusuz, hem de sevgi, özveri, cesaret gibi erdemlerin yanında, bireysel zayıflıklarımız, çevreyi tüketişimiz vs. gibi insanlık durumları üzerine mesajları var.

Son senelerde gelişen sinema dili içinde, film zekası denen bir olgu gelişti. Çok yoğun mesajlar artık çok hızlı ve yoğun şekilde izleyiciye aktarılıyor. Yani nasıl psikolojik anlamda bir resim zekası, müzik zekası, spor zekası varsa, sinema zekası da var.

Bu olgu örneğin üstün futbol zekasına sahip üst düzey futbolcunun, topu ayağına aldığında; dürtüklemeden, ne yapacağını diğerlerinden daha hızlı düşünerek, topu olması gereken yere göndermesi gibi bir şey! İşte bu filmde de aksiyon olmayan her bir sahne bile bir hareket, mesaj ve anlam içeriyor. Yeni aydın nesil, y kuşağı bu tarzı seviyor!

Filmin konusuna gelince, çok uzak olmayan yakın bir gelecekte insanlık küresel ısınmanın sonucunda kuraklık ve toz fırtınaları ile gittikçe imkansızlaşan tarımın ve kaynakların tükenmesiyle olası bir sona doğru gitmektedir. Uzay araştırmaları merkezindeki bilim adamları ise uzayda yerini keşfettikleri bir solucan deliği kısa yolundan geçerek insanlığı taşıyacakları yeni dünyalar bulmayı ummaktadırlar. Son yılların en yetenekli aktörlerinden Matthew McConaughey'in canlandırdığı Cooper karakteri kendisini dönüşü imkansız bir maceraya atarken, geride bıraktığı zeki kızı Murph (Yetişkinliğini Jessica Chastain, yaşlılığını ünlü Ellen Burnstyn canlandırıyor)ise bilim insanı olup insanlığı uzaya taşımakta kullanılacak olan yerçekimi ile ilgili büyük bir problemi çözmeye kendisini adayacaktır. Filmde rol alan diğer bir ünlü oyuncu ise akıllı adam rolllerinin vazgeçilmezi Oscar ve Golden Globe ödüllü Michael Cain. Bir diğer bol ödüllü sanatçı ise genç sanatçı Anne Hathaway. Kara Şövalye yükseliyor'da yönetmen Nolan ile çalışmış ve çok tutulmuş!

Yıldızlararası'nı Christopher Nolan yönetmiş. Senaryo ise yine Christopher Nolan ve kardeşi Jonathan Nolan tarafından kaleme alınmış. Yönetmeni, Batman filmlerine getirdiği yeni tarzdan hatırlıyoruz. Daha önceleri ergen gençlik yaş grubuna hitap eden Batman serisi, 'Kara Şövalye'(2008) ve sonrasında 'Kara Şövalye Yükseliyor'(2012) ile daha sert, daha zeki ve entelektüel seviyesi yüksek aksiyonuyla 20 ila 30 arası genç filmseverlerin favorisi olmuştu. Yönetmenin diğer ünlü filmi ise ödüllü film 'Başlangıç' (Inception) idi. Yani henüz çok yeni olmasına rağmen, başarılı bir kariyer.

Başlangıçta belirttiğim gibi, insanlar bu filmin mesajları üzerinde çok konuşacaklar. Anlamak isteyen meraklı izleyiciye, konuya ısınmak için Morgan Freeman'ın 'Solucan Deliğinden'(Through The Wormhole) belgesel dizisini ve 'Ne Biliyoruz ki' (What the 'bleep' do we know?) isimli filmi izlemelerini öneririm. Ayrıca benim 'Kuantum'da Kendinizi Bulun' isimli kitabımda ise, Kuantum mekaniği paralelinde Kozmoloji biliminde son yıllardaki gelişmelerin özeti var. (Affedin ama doğru!)


Cengiz ÖZDER
30.11.2014

Tweet

Yazarın Tüm Yazıları...  -   Yazar'a mesaj yaz  -   Yorum Yaz 

Okuyucu Yorumları